මිනිස් ශිෂ්ටාචාරය වසර දහස් ගණනක සිට අහස දෙස බලා “අපි තනිවමද?” යන ප්‍රශ්නය ඇසීය. විශ්වයේ ඇති බිලියන ගණනක් තරු සහ ඒවා වටා භ්‍රමණය වන ග්‍රහලෝක අතරින් ජීවයට සුදුසු ඒවා බොහෝ ඇති බව විද්‍යාඥයන් දනිති. එහෙත්, එතෙක් මෙතෙක් පිටසක්වල ජීවීන්ගෙන් කිසිදු සාක්ෂියක් හමු වී නැත. මෙය “ෆර්මි පරස්පරය” (Fermi Paradox) ලෙස හඳුන්වන අතර, 1950 දී භෞතික විද්‍යාඥ එන්රිකෝ ෆර්මි විසින් මෙම ප්‍රශ්නය මතු කරන ලදී. ඔහු ඇසුවේ, “සියල්ලෝම කොහේද?” යන්නයි. එදා සිට විද්‍යාඥයන් මෙයට පිළිතුරු සෙවීමට විවිධ උපකල්පන ඉදිරිපත් කර ඇත. මෙම ලිපියෙන් අපි ඒ අතරින් අමුතුම විද්‍යාත්මක හේතු 12ක් විමසා බලමු.
1. පිටසක්වල ජීවීන් කිසිදා නොසිටිය හැකිය
විශ්වය තුළ ජීවය ඇති වීම ඉතා දුර්ලභ සිදුවීමක් විය හැකිය. එසේ නම්, පෘථිවිය යනු ජීවය ඇති එකම ග්‍රහලෝකය විය හැකි අතර, අපි සම්පූර්ණයෙන්ම තනිවම සිටින්නෝ වෙමු. බිලියන ගණනක් තරු තිබුණත්, ජීවය ඇතිවීමට අවශ්‍ය රසායනික හා භෞතික තත්ත්වයන් එතරම්ම සුලබ නොවිය හැකිය.
2. බුද්ධිමත් ජීවයක් නැති විය හැකිය
ජීවය තිබුණත්, එය බුද්ධිමත් මට්ටමකට වර්ධනය නොවී ඇතිවා විය හැකිය. පෘථිවියේදී මිනිසුන් බුද්ධිමත් ජීවීන් ලෙස වර්ධනය වූයේ වසර මිලියන ගණනක ක්‍රියාවලියකින් පසුවය. එබැවින්, වෙනත් ග්‍රහලෝකවල ජීවය තවමත් ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් හෝ සරල ජීව ආකාරවල පමණක් සීමා වී තිබිය හැකිය.
3. බුද්ධිමත් ජීවීන්ට තාක්ෂණය නැති විය හැකිය
බුද්ධිමත් ජීවය තිබුණත්, ඔවුන්ට රේඩියෝ තරංග හෝ වෙනත් සංඥා යැවීමේ තාක්ෂණය නොතිබිය හැකිය. මිනිසුන් රේඩියෝ තාක්ෂණය සොයා ගත්තේ 20 වැනි සියවසේදී පමණි. එබැවින්, පිටසක්වල ජීවීන් තවමත් එවැනි තාක්ෂණික මට්ටමකට ලඟා වී නොමැති නම්, අපට ඔවුන් හඳුනා ගැනීම අපහසුය.
4. අපි ඔවුන්ව සොයා ගැනීමට තවමත් හිමිකම් කියන්නේ නැත
මිනිසුන් රේඩියෝ දුරදක්න භාවිතයෙන් පිටසක්වල ජීවීන් සෙවීම ආරම්භ කළේ වසර 60කට පමණ පෙරය. විශ්වයේ ඉතිහාසය හා සසඳන විට මෙය ඉතා කෙටි කාලයකි. එබැවින්, අපි තවමත් ඔවුන් සමඟ “කාලයෙන් ගැලපී” නැති වූවා විය හැකිය.
5. අපි වැරදි තැනක බලමින් සිටිය හැකිය
විශ්වය ඉතා විශාල බැවින්, අපි රේඩියෝ සංඥා සඳහා සවන් දෙන්නේ වැරදි දිශාවක විය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස, එය බිලියන 250,000ක චැනල් සහිත රේඩියෝවකින් මිතුරෙකු සමඟ සම්බන්ධ වීමට උත්සාහ කිරීම වැනිය—අපි නිවැරදි සංඛ්‍යාතය නොදන්නවා විය හැකිය.
6. විශ්වය ඉතා විශාලයි
ක්ෂීරපථය ගැලැක්සිය පමණක් ආලෝක වර්ෂ 100,000ක් පළල් ය. ආලෝකයේ වේගයෙන් ගමන් කරන සංඥාවකට පවා අප වෙත ළඟා වීමට වසර බිලියන ගණනක් ගත විය හැකිය. එබැවින්, පිටසක්වල ජීවීන්ගේ සංඥා තවමත් අප වෙත නොපැමිණුුුනා විය හැකිය.
7. ඔවුන් ගැඹුරු සාගරවල සිටිනවා විය හැකිය
පිටසක්වල ජීවය ග්‍රහලෝකවල මතුපිට නොව, ගැඹුරු සාගරවල—උදාහරණයක් ලෙස, බ්‍රහස්පතිගේ චන්ද්‍රයන් වන යුරෝපා හෝ සෙනසුරුගේ ටයිටන් තුළ—සිටිනවා විය හැකිය. මෙවැනි ජලයෙන් යට වූ ලෝකවල ජීවය තිබේ නම්, ඒවා දුරදක්නයකින් හඳුනා ගැනීම අපහසුය.
8. ඔවුන් යන්ත්‍ර විය හැකිය
බුද්ධිමත් ජීවීන් ජෛවමය වෙනුවට යාන්ත්‍රික විය හැකිය. මිනිසුන් තුළින් රේඩියෝ තාක්ෂණය සොයා ගැනීමෙන් පසු යන්ත්‍ර බුද්ධිය (AI) දක්වා ඉතා ඉක්මනින් පරිණාමය වූවා සේ, පිටසක්වල ජීවීන්ද යන්ත්‍ර බවට පරිණාමය වී ඇති නම්, අපි “කොළ පැහැති මිනිසුන්” සොයන විට ඔවුන්ව මඟ හැරෙන්නට ඇත.
9. ඔවුන්ට අපව හමු වීමට අවශ්‍ය නැති විය හැකිය
බුද්ධිමත් පිටසක්වල ශිෂ්ටාචාර අපව සම්බන්ධ කර ගැනීමට උනන්දු නොවිය හැකිය. ඔවුන් අපව නිහඬව නිරීක්ෂණය කරනවා විය හැකි අතර, “සත්වෝද්‍යාන උපකල්පනය” (Zoo Hypothesis) අනුව, අපව ඔවුන්ගේ “නිරීක්ෂණ ගබඩාවක” තබා ඇති බවට තර්කයක් තිබේ.
10. ඔවුන් ඉතා බර ග්‍රහලෝකවල සිටිනවා විය හැකිය
විශාල ග්‍රහලෝකවල ගුරුත්වාකර්ෂණය ඉතා ඉහළ බැවින්, එවැනි ග්‍රහලෝකවල ජීවීන්ට අභ්‍යවකාශ ගමන් සඳහා රොකට් තාක්ෂණය භාවිතා කිරීම අතිශයින් මිල අධික විය හැකිය. එබැවින්, ඔවුන් තම ග්‍රහලෝකයෙන් පිටතට ඒමට නොහැකිව සිරවී සිටිනවා විය හැකිය.
11. ඔවුන් සියල්ලෝම විනාශ වී ගොස් සිටිය හැකිය
බුද්ධිමත් ශිෂ්ටාචාර තමන්වම විනාශ කර ගන්නවා විය හැකිය. න්‍යෂ්ටික යුද්ධ, දේශගුණික විපර්යාස, හෝ තාක්ෂණික විනාශයන් හේතුවෙන් ඔවුන්ට අප වෙත ළඟා වීමට පෙරම සියල්ල අවසන් වී ඇති බවට උපකල්පනයක් තිබේ.
12. ඔවුන් දැනටමත් මෙහි සිටිනවා විය හැකිය
සමහරු විශ්වාස කරන්නේ පිටසක්වල ජීවීන් දැනටමත් පෘථිවියේ සිටින බවයි, නමුත් අප ඒ බව නොදනිමු. ඔවුන් රජයන් විසින් සඟවා තබා ඇති බවට හෝ ඔවුන් අප අතර සැඟවී සිටින බවට කුමන්ත්‍රණ න්‍යායන් තිබේ. එහෙත්, මෙය ඉතා අඩු සම්භාවිතාවක් ඇති උපකල්පනයකි.
නිගමනය
මෙම හේතු 12 තුළින් පෙනෙන්නේ විශ්වයේ ජීවය පිළිබඳ අපගේ ගවේෂණය තවමත් ආරම්භයේ පවතින බවයි. අපගේ තාක්ෂණය, කාලය, සහ උපකල්පන මෙම සෙවීම සීමා කර ඇත. එහෙත්, නව තාක්ෂණයන්—උදාහරණයක් ලෙස, ජේම්ස් වෙබ් අභ්‍යවකාශ දුරදක්නය සමඟින් අපට ඉදිරියේදී මෙම ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු හමු විය හැකිය. එතෙක්, “ඔවුන් කොහේද?” යන ෆර්මිගේ ප්‍රශ්නය අපව ආකර්ෂණය කරන අභිරහසක් ලෙස පවතිනු ඇත.
