අපි හැමෝම විදුලිය ගැන දන්නවා නේද? එය අපේ ගෙවල් ආලෝකමත් කරන, රූපවාහිනිය බලන්න උදව් කරන, ෆෑන් එක කරකැවෙන එක පවත්වාගෙන යන බලයක්. ඒත්, ඔයාලා දන්නවද විදුලිය හදන්න විවිධ ක්‍රම තියෙනවා කියලා? සමහර වෙලාවට සූර්යයාගේ එළියෙන්, සමහර වෙලාවට සුළඟෙන්, තවත් වෙලාවට ගඟකින් විදුලිය හදනවා. ඒ වගේම, ලෝකයේ ඇතැම් තැන්වල “පාපැදි” පැදීමෙන් විදුලිය හදනවා! ඒත් ඒකට උදව් කරන්නේ සිරකරුවෝ! ඒ ගැන තමයි අද අපි කතා කරන්නේ. මේක ඔයාලටත් තේරෙන විදිහට සරලව කියන්නම්.
පාපැදියකින් විදුලිය හදන්න පුළුවන්ද?
ඔව්, පුළුවන්! ඔයාලා පාපැදි පදිනකොට ඔයාගේ කකුල් වලින් බලයක් ලබා දෙනවා. ඒ බලයෙන් පාපැදි රෝද කරකවනවා. ඒ වගේම, විශේෂ පාපැදිවලට “ජනකයක්” (generator) කියලා උපකරණයක් තියෙනවා. රෝද කැරකෙනකොට බලය විදුලිය බවට පරිවර්තනය කරනවා. ඒ විදුලිය බැටරියක ගබඩා කරලා පසුව භාවිත කරන්න පුළුවන්. ඒක ටිකක් විද්‍යාත්මක උපකරණයක් වගේ නේද? ඒත් ඒක ඇත්තටම ලේසියෙන් තේරෙන දෙයක්.
සිරකරුවෝ ඇයි මේකට උදව් කරන්නේ?
ලෝකයේ ඇතැම් රටවල සිරගෙවල් තියෙනවා. එතන ඉන්නේ නීතිය කඩපු අය. ඔවුන්ට සමාජයට ආපහු එන්න කලින් යම් දඬුවමක් දෙනවා. ඒත්, ඒ අයටත් යම් වැඩක් කරලා සමාජයට උදව් කරන්න අවස්ථාව දෙන්න ඕන නේද? ඒ නිසා තමයි ඇතැම් සිරගෙවල්වල සිරකරුවන්ට පාපැදි පදින්න දීලා විදුලිය හදන්න ඉඩ දෙන්නේ. එතකොට ඔවුන්ට ව්‍යායාමයක් වෙනවා, ඔවුන්ගේ ශක්තිය වැඩි වෙනවා, ඒ වගේම සමාජයටත් යම් දෙයක් ලැබෙනවා.
බ්‍රසීලයේ සිරගෙදරක කතාව
බ්‍රසීලය කියන්නේ දකුණු ඇමරිකාවේ රටක්. එතන Minas Gerais කියන ප්‍රදේශයේ Santa Rita do Sapucaí කියන ගමක 2012 දී ලස්සන වැඩසටහනක් පටන් ගත්තා. එතන සිරගෙදරක ඉන්න සිරකරුවන්ට විශේෂ පාපැදි දුන්නා. ඔවුන් ඒවා පැදුවම බැටරි ආරෝපණය වෙනවා. ඒ බැටරිවලින් ගමේ වීදි ලාම්පු 10ක් දැල්වුණා! එතකොට ගමේ අයටත් රෑට එළියක් ලැබුණා.
ඒ විතරක් නෙවෙයි, සිරකරුවන්ටත් ලාභයක් ලැබුණා. ඔවුන් දවසට පැය 8 බැගින්, එක දවසකට වාර 3ක් පාපැදි පැද්දොත් ඔවුන්ගේසිර දඬුවමෙන් එක දවසක් අඩු කළා. එතකොට ඔවුන්ට ඉක්මනින් ගෙදර යන්නත් පුළුවන් වුණා. මේ අදහස දුන්නේ එතන විනිසුරුවරයෙක්. ඔහු ඇමරිකාවේ ජිම්නාස්ටික් එකක පාපැදිවලින් විදුලිය හදනවා කියලා කියවලා තමයි මේක ගැන හිතුවේ.
ඇමරිකාවේත් එහෙම කළා!
ඇමරිකාවේ Phoenix කියන නගරයේ Maricopa County සිරගෙදරක 2010 දී “Pedal Vision” කියලා වැඩසටහනක් පටන් ගත්තා. එතනදි සිරකරුවන්ට රූපවාහිනිය බලන්න ඕන නම්, ඔවුන්ට පාපැදි පදින්න සිද්ධ වුණා. එක පැයක් රූපවාහිනිය බලන්න නම්, එක පැයක් පාපැදි පදින්න ඕන. ඒකෙන් 12V විදුලියක් හැදුණා. එතකොට ඔවුන්ට විනෝද වෙන්නත්, ව්‍යායාම කරන්නත් පුළුවන් වුණා. මේකෙන් ඔවුන්ගේ සෞඛ්‍යයත් රැකුණා.
ඒත් මේකෙන් කොච්චර විදුලිය හැදෙනවද?
දැන් ඔයාලා හිතනවා ඇති, “මේකෙන් ගෙදරකටම විදුලිය හදන්න පුළුවන්ද?” කියලා. ඇත්තටම මේකෙන් ලොකු විදුලි ප්‍රමාණයක් හදන්න බෑ. එක්කෙනෙක් පැයක් පාපැදි පැදුවොත් ආසන්න වශයෙන් 100W විතර විදුලිය හැදෙනවා. ඒක ලයිට් බල්බ් එකක් ටික වෙලාවක් දල්වන්න පුළුවන් තරම් ප්‍රමාණයක්. ගෙදරකට දවසට ඕන විදුලියට සාපේක්ෂව ඒක ගොඩක් අඩුයි. ඒත්, කුඩා උපකරණයකට හෝ වීදි ලාම්පුවකට එළිය දෙන්න මේකෙන් පුළුවන්.
මේකෙන් වෙන හොඳ දේවල් මොනවද?
මේ වැඩසටහන්වලින් විදුලිය හදනවා වගේම තවත් හොඳ දේවල් ගොඩක් වෙනවා.
- ව්‍යායාමය – සිරකරුවන්ට පාපැදි පදින්න ලැබෙන නිසා ඔවුන්ගේ ශරීරය ශක්තිමත් වෙනවා. එතකොට ඔවුන්ට හොඳ සෞඛ්‍යයක් තියෙනවා.
- මානසික සතුට – ඔවුන්ට යම් වැඩක් කරලා සමාජයට උදව් කරන්න ලැබෙන නිසා ඔවුන්ගේ මනසටත් සතුටක් ලැබෙනවා.
- සමාජයට උදව් – වීදි ලාම්පු දැල්වෙනවා, රූපවාහිනිය බලන්න විදුලිය ලැබෙනවා වගේ දේවල් නිසා අනිත් අයටත් ප්‍රයෝජනයක් වෙනවා.
- දඬුවම අඩු වීම – බ්‍රසීලයේ වගේ තැන්වල සිරකරුවන්ට ඉක්මනින් ගෙදර යන්නත් අවස්ථාව ලැබෙනවා.
ලංකාවේත් මෙහෙම කරන්න පුළුවන්ද?
ශ්‍රී ලංකාවේ තාම මේ වගේ වැඩසටහන් ගැන ලොකු ආරංචියක් නෑ. ඒත්, අපේ රටේත් සිරගෙවල් තියෙනවා නේ. ඒ නිසා එහෙම යම් වැඩසටහනක් පටන් ගත්තොත්, සිරකරුවන්ටත්, රටටත් හොඳ දෙයක් වෙයි. ඒ වගේම, ඉස්කෝලවලත් දරුවන්ට පාපැදිවලින් විදුලිය හදන එක ගැන ඉගෙන ගන්න පුළුවන් නම්, ඒකත් ලස්සන අත්දැකීමක් වෙයි.
ක්‍රවුන් ශයිනස් (Crown Shyness) – ශාක වල අපූරු හැසිරීම
අවසාන වශයෙන්
පාපැදි පැදීමෙන් විදුලිය හදන එක ලෝකයේ ලොකු විදුලි ප්‍රශ්නයකට විසඳුමක් නෙවෙයි. ඒත් ඒකෙන් කුඩා උපකරණවලට විදුලිය දෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, සිරකරුවන්ට යම් වැඩක් කරලා සමාජයට උදව් කරන්න අවස්ථාවක් ලැබෙනවා. ඔයාලත් මේ ගැන ඔයාගේ යාළුවන්ට කියන්න. එතකොට ඔයාලටත් පාපැදි පදින එක ගැන ලස්සන අදහස් හිතෙයි!
