මෙම ලිපියෙහි මූලික අන්තර්ගතය වන්නේ ජංගම දුරකථනවල පිරිසිදුකම පිළිබඳව සහ ඒවා වැසිකිළි ආසනවලට වඩා දස ගුණයකින් අපිරිසිදු බවට ඇති මතය සත්‍ය ද යන්න පරීක්ෂා කිරීමයි. එහි විද්‍යාත්මක පසුබිම, පර්යේෂණ, සහ එදිනෙදා ජීවිතයට ඇති බලපෑම ගැන සවිස්තරව සාකච්ඡා කිරීමයි.
ජංගම දුරකථන වැසිකිළි ආසනවලට වඩා අපිරිසිදු ද?
අප එදිනෙදා ජීවිතයේදී භාවිතා කරන ජංගම දුරකථන ගැන ඔබ කවදා හෝ සිතුවා ද, ඒවා කෙතරම් අපිරිසිදු විය හැකි ද යන්න? සමහර අය කියනවා ජංගම දුරකථන වැසිකිළි ආසනවලට වඩා දස ගුණයකින් අපිරිසිදු බව. මේක ඇත්ත ද, නැත්නම් මිනිසුන් බිය ගැන්වීමට පැතිරෙන කටකතාවක් ද? මෙය විද්‍යාත්මකව විමර්ශනය කිරීමට පෙර, අපි මුලින්ම බලමු මේ අදහස ආවේ කොහෙන් ද කියලා.
මේ අදහස මුලින්ම ආවේ කොහෙන් ද?
මෙම ප්‍රකාශය බොහෝ විට මාධ්‍යවලින් සහ සමාජ මාධ්‍යවලින් පැතිර ගිය දෙයක්. විවිධ පර්යේෂණවලින් ලබාගත් තොරතුරු මත පදනම් වෙලා, ජංගම දුරකථනවල බැක්ටීරියා, වෛරස්, සහ වෙනත් අණුක ජීවීන් තිබෙන බව හෙළි වෙලා තියෙනවා. මේවා අපේ අත්වලින්, මුහුණෙන්, සහ අප යන එන තැන්වලින් දුරකථනවලට එකතු වෙනවා. ඒත්, “දස ගුණයක් අපිරිසිදු” කියන ඉලක්කම හරියටම ආවේ කොහෙන් ද? මේක ඇත්තටම විද්‍යාත්මකව ඔප්පු කළ දෙයක් ද, නැත්නම් උපමාවක් විතර ද?
ජංගම දුරකථනවල බැක්ටීරියා ගැන විද්‍යාව කියන දේ
විද්‍යාඥයන් විසින් කරන ලද පර්යේෂණවලින් පෙනී යනවා ජංගම දුරකථනවල ඇත්තටම බැක්ටීරියා විශාල ප්‍රමාණයක් තිබෙන බව. උදාහරණයක් විදිහට, 2011 දී එක්සත් රාජධානියේ සරේ විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂකයන් විසින් කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වුණා ජංගම දුරකථනවල සාමාන්‍යයෙන් වර්ග අඟලකට බැක්ටීරියා 25,000ක් පමණ තිබෙන බව. ඒ වගේම, ඒවායේ E. coli වැනි හානිකර බැක්ටීරියාත් තිබෙන බව සොයාගෙන තිබෙනවා. E. coli කියන්නේ ආහාර විෂවීම් සහ ආමාශයේ රෝග ඇති කරන බැක්ටීරියාවක්.
ඒත් වැසිකිළි ආසන ගැන කියනවා නම්, ඒවාත් එච්චර පිරිසිදු නැහැ. නමුත් ඒවායේ බැක්ටීරියා ප්‍රමාණය ජංගම දුරකථනවලට සාපේක්ෂව අඩු බව බොහෝ පර්යේෂණවලින් පෙනී ගිහින් තියෙනවා. එක පර්යේෂණයකට අනුව, වැසිකිළි ආසනයක වර්ග අඟලකට බැක්ටීරියා 1,000ක් විතර තිබෙනවා. ඒත් මේක තැනෙන් තැනට වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. උදාහරණයක් විදිහට, නිතිපතා පිරිසිදු කරන නිවසක වැසිකිළියක බැක්ටීරියා ප්‍රමාණය ඉතා අඩු වෙන්න පුළුවන්, නමුත් පොදු වැසිකිළියක ඒක වැඩි වෙන්නත් පුළුවන්.
“දස ගුණයක්” කියන ඉලක්කම ඇත්ත ද?
“ජංගම දුරකථන වැසිකිළි ආසනවලට වඩා දස ගුණයකින් අපිරිසිදු” කියන ප්‍රකාශය එක එක පර්යේෂණවලින් ලබාගත් ඉලක්කම්වලින් ආපු දෙයක්. ඒත් මේක හරියටම නිවැරදි ඉලක්කමක් නෙමෙයි. ජංගම දුරකථනයක බැක්ටීරියා ප්‍රමාණය ඒ භාවිතා කරන ආකාරය, පිරිසිදු කරන ආකාරය, සහ ඒක තියෙන තැන් මත රඳා පවතිනවා. උදාහරණයක් විදිහට, ඔබ ඔබේ දුරකථනය වැසිකිළියට ගෙන ගිහින් භාවිතා කළොත්, එහි බැක්ටීරියා ප්‍රමාණය තවත් වැඩි වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, දුරකථනය අතේ තියාගෙන ආහාර අනුභව කරනවා නම්, එහි බැක්ටීරියා අපේ ආහාරවලටත් එකතු වෙන්න පුළුවන්.
ඒ නිසා, “දස ගුණයක්” කියන ඉලක්කම තරමක් උපමාවක් විතරයි. එයින් කියැවෙන්නේ ජංගම දුරකථන බොහෝ විට වැසිකිළි ආසනවලට වඩා අපිරිසිදු බව සහ ඒවායේ බැක්ටීරියා ප්‍රමාණය ඉතා වැඩි බවයි. නමුත් ඒක හැම විටම දස ගුණයක්ම වෙන්නේ නැහැ.
ජංගම දුරකථන අපිරිසිදු වෙන්නේ ඇයි?
ජංගම දුරකථන අපිරිසිදු වෙන්න හේතු කිහිපයක් තිබෙනවා. පළමුව, අපි ඒවා හැම තැනම ගෙනියනවා—වැසිකිළි, මුළුතැන්ගෙයි, පොදු ප්‍රවාහනය වගේ තැන්වලට. මේ හැම තැනකම තිබෙන බැක්ටීරියා සහ අපිරිසිදු දේවල් දුරකථනයේ තැන්පත් වෙනවා. දෙවනුව, අපි දුරකථනය අතින් අල්ලන විට, අපේ අත්වල තිබෙන බැක්ටීරියා ඒකට මාරු වෙනවා. තුන්වෙනි හේතුව තමයි, ජංගම දුරකථන නිතර පිරිසිදු කරන්නේ නැති එක. වැසිකිළි ආසනයක් නම් නිතරම පිරිසිදු කරනවා, නමුත් දුරකථනය එහෙම පිරිසිදු කරන්න අපිට අමතක වෙනවා.
ඒ වගේම, දුරකථනයේ උණුසුමත් බැක්ටීරියා වැඩෙන්න උදවු වෙනවා. දුරකථනය භාවිතා කරන විට එය ටිකක් රත් වෙනවා, ඒ උණුසුම බැක්ටීරියා වර්ධනයට හොඳ පරිසරයක් සපයනවා. මේ හේතු නිසා, ජංගම දුරකථන ඉතා ඉක්මනින් අපිරිසිදු වෙනවා.
මේක අපේ සෞඛ්‍යයට බලපාන්නේ කොහොම ද?
ජංගම දුරකථනවල තිබෙන බැක්ටීරියා අපේ සෞඛ්‍යයට බලපාන්නේ කොහොම ද කියලා හිතනවා නම්, එය බොහෝ දුරට රඳා පවතින්නේ අපි ඒවා භාවිතා කරන ආකාරය මත. උදාහරණයක් විදිහට, දුරකථනය අතින් අල්ලලා ඊළඟට ආහාර අනුභව කළොත්, ඒ බැක්ටීරියා අපේ ආහාරවලට එකතු වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, දුරකථනය මුහුණට ලං කරලා කතා කරන විට, ඒ බැක්ටීරියා මුහුණටත් මාරු වෙන්න පුළුවන්. මේ නිසා, සමහර විට ආමාශයේ රෝග, සමේ ආසාදන, හෝ වෙනත් සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති වෙන්නත් පුළුවන්.
නමුත් හැම බැක්ටීරියාවක්ම හානිකර නැහැ. අපේ සම මතත්, අපේ ශරීරය ඇතුළතත් බැක්ටීරියා තිබෙනවා, ඒවායින් සමහරක් අපට ප්‍රයෝජනවත්. ඒ නිසා, ජංගම දුරකථනවල තිබෙන බැක්ටීරියා ගැන අනවශ්‍ය ලෙස බය වෙන්න ඕන නැහැ. ඒත් හානිකර බැක්ටීරියා ගැන අවධානයෙන් ඉන්න ඕන.
ජංගම දුරකථන පිරිසිදුව තියාගන්නේ කොහොම ද?
ජංගම දුරකථන පිරිසිදුව තියාගන්න ලේසි ක්‍රම කිහිපයක් තිබෙනවා. පළමුව, දුරකථනය නිතරම මෘදු රෙද්දකින් එහි තිරය සහ පිටුපස පිසදා ගන්න. ඒ සඳහා ඔබට අයිසෝප්‍රොපයිල් ඇල්කොහොල් (70%) භාවිතා කරන්න පුළුවන්, ඒත් එය ජලයෙන් තනුක කරලා භාවිතා කරන්න. දෙවනුව, දුරකථනය වැසිකිළි වැනි අපිරිසිදු තැන්වලට ගෙන යන්න එපා. තුන්වෙනුව, ආහාර අනුභව කරන විට හෝ මුහුණට ලං කරන විට අත් සෝදාගෙන දුරකථනයත් පිරිසිදු කර ගන්න. ඒ වගේම, දුරකථනයට ආවරණයක් (case) භාවිතා කරනවා නම්, ඒකත් නිතර පිරිසිදු කරන්න. මේ සරල පියවරවලින් ඔබේ දුරකථනයේ බැක්ටීරියා ප්‍රමාණය අඩු කර ගන්න පුළුවන්.
අවසාන වශයෙන්
ජංගම දුරකථන වැසිකිළි ආසනවලට වඩා දස ගුණයකින් අපිරිසිදු ද කියන ප්‍රශ්නයට හරිම හරියට උත්තරයක් දෙන්න බැහැ. ඒත් ඒවා බොහෝ විට වැසිකිළි ආසනවලට වඩා අපිරිසිදු බව සහ ඒවායේ බැක්ටීරියා විශාල ප්‍රමාණයක් තිබෙන බව විද්‍යාත්මකව ඔප්පු වෙලා තිබෙනවා. මේ නිසා, ජංගම දුරකථන භාවිතා කරන විට පිරිසිදුකම ගැනත් අවධානය යොමු කරන්න. එය ඔබේ සෞඛ්‍යයටත් යහපත් වෙයි.
